موزه بانک سپه

وقتی سکه‌ها زبان می‌گشایند

موزه بانک سپه گنجینه‌ای به همتاست.

تهران‭ ‬تنها‭ ‬به‭ ‬شلوغی‌ها‭ ‬و‭ ‬مشکلاتش‭ ‬ختم‭ ‬نمی‌شود.

 ‬این‭ ‬شهر،‭ ‬دیدنی‌های‭ ‬ناپیدای‭ ‬فراوان‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬به‌خوبی‭ ‬می‌تواند‭ ‬اوقات‭ ‬خوشی‭ ‬را‭ ‬برایتان‭ ‬رقم‭ ‬بزند‭. ‬

خیابان‭ ‬امام‭ ‬خمینی‭ ‬که‭ ‬پیش‌تر‭ ‬با‭ ‬نام‭ ‬سپه‭ ‬شناخته‭ ‬می‌شد‭ ‬حالا‭ ‬کمابیش‭ ‬ردپای‭ ‬گذشته‭ ‬را‭ ‬آشکار‭ ‬می‌کند‭.‬

 موزه بانک سپه ‬‬در‭ ‬ضلع‭ ‬شمال‭ ‬غربی مترو امام خمینی   ‬گنجینه‌ای‭ ‬بی‌همتاست‭ ‬که‭ ‬ناب‌ترین‭ ‬سکه‌های‭ ‬تاریخ‭ ‬بشری‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬نمایش‭ ‬گذاشته‭ ‬است‭. ‬

به‭ ‬محیط‭ ‬آرام‭ ‬آن‭ ‬که‭ ‬قدم‭ ‬گذاشتیم‭ ‬به‭ ‬ناگاه‭ ‬همهمه‭ ‬کودکان‭ ‬مدرسه‭ ‬و‭ ‬جست‌وخیزهای‭ ‬آنان‭ ‬فضا‭ ‬را‭ ‬آکنده‭ ‬کرده‭ ‬بود‭. ‬

آقا‌ی‭ ‬بابک‭ ‬صدری‭ ‬معاون‭ ‬روابط‭ ‬عمومی‭ ‬و‭ ‬مدیر‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬و‭ ‬سرکار‭ ‬خانم‭ ‬صدیقه‭ ‬فروغیان‭ ‬از‭ ‬کارشناسان‭ ‬برجسته‭ ‬این‭ ‬موزه‭ ‬به‭ ‬استقبال‌مان‭ ‬آمدند‭ ‬و‭ ‬درباره‭ ‬این‭ ‬موزه‭ ‬و‭ ‬گنجینه‭ ‬آن‭ ‬توضیحاتی‭ ‬دادند‭. ‬

سکه‌ها‭ ‬تاریخ‭ ‬منجمد‭ ‬کسب‭ ‬و‭ ‬کار‭ ‬و‭ ‬تجارت‭ ‬پیشینیان

امروزه‭ ‬عادت‭ ‬کرده‌ایم‭ ‬با‭ ‬سکه‭ ‬و‭ ‬اسکناس‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬یک‭ ‬کارت‭ ‬الکترونیکی‭ ‬معامله‭ ‬کنیم. ‬

این‭ ‬روش‭ ‬از‭ ‬تجارت‭ ‬در‭ ‬روزگار‭ ‬باستان‭ ‬با‭ ‬انواع‭ ‬سنگ‌های‭ ‬مبادلاتی،‭ ‬صدف،‭ ‬نمک‭ ‬و‭ ‬قهوه‭ ‬انجام‭ ‬می‌شد.

 ‬بعد‭ ‬از‭ ‬مدتی‭ ‬حلقه‌های‭ ‬فلزی‭ ‬به‭ ‬چرخه‭ ‬مبادلات‭ ‬وارد‭ ‬شد‭ ‬تا‭ ‬این‌که‭ ‬سکه‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬گرد‭ ‬اختراع‭ ‬کردند.

‭ ‬زیرا‭ ‬جابه‌جایی‭ ‬تعداد‭ ‬زیادی‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬راحت‌تر‭ ‬بود‭. ‬این‭ ‬توضیحات‭ ‬را‭ ‬خانم‭ ‬فروغیان‭ ‬از‭ ‬پیشینه‭ ‬این‭ ‬سکه‌ها‭ ‬برایمان‭ ‬روایت‭ ‬می‌کند‭.‬

آن‌چه‭ ‬که‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬دیگر‭ ‬گنجینه‌های‭ ‬مشابه‭ ‬متمایز‭ ‬می‌کند‭ ‬وجود‭ ‬سکه‌های‭ ‬محلی‭ ‬و‭ ‬مرکزی‭ ‬نایاب‭ ‬و‭ ‬کم‌یابی‭ ‬است‭ ‬از‭ ‬دوران‌های‭ ‬مختلف‭ ‬تاریخی‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬۸‭ ‬قرن‭ ‬قبل‭ ‬از‭ ‬میلاد‭ ‬شروع‭ ‬می‌شود‭ ‬تا‭ ‬به‭ ‬امروز،‭ ‬سکه‌هایی‭ ‬که‭ ‬زیر‭ ‬نور‭ ‬ویترین‌های‭ ‬مقاوم‭ ‬این‭ ‬موزه،‭ ‬حیرت‭ ‬هر‭ ‬بیننده‌ای‭ ‬را‭ ‬برمی‌انگیزد‭.‬

توضیحات‭ ‬خانم‭ ‬فروغیان‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬مطمئن‭ ‬می‌کند‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬کارشناس‭ ‬مجربی‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬موزه‭ ‬همراه‭ ‬هستیم‭.

‬او‭ ‬با‭ ‬تسلط‭ ‬کامل‭ ‬به‭ ‬دوره‌های‭ ‬مختلف‭ ‬تاریخی‭ ‬سکه،‭ ‬سکه‌شناسی‭ ‬را‭ ‬بخش‭ ‬مهمی‭ ‬از‭ ‬علم‭ ‬باستان‌شناسی‭ ‬توصیف‭ ‬می‌کند‭

این جا‭ ‬روشنگر‭ ‬رویدادهای‭ ‬مبهم‭ ‬و‭ ‬تاریک‭ ‬تاریخ‭ ‬پیشینیان‭ ‬است‭.‬

هسته اولیه تشکیل موزه بانک سپه

هسته‭ ‬اولیه‭ ‬تشکیل‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬در‭ ‬نیمه‭ ‬دوم‭ ‬دهه۳۰‭ ‬خورشیدی‭ ‬به‭ ‬کوشش‭ ‬مدیرعامل‭ ‬وقت‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬با‭ ‬خرید‭ ‬و‭ ‬جمع‭ ‬آوری‭ ‬آثار‭ ‬شکل‭ ‬گرفت.

‬با‭ ‬کمک‭ ‬خانم‭ ‬ملک‌زاده‭ ‬بیانی‭ ‬سکه‌شناس‭ ‬و‭ ‬برخی‭ ‬از‭ ‬مجموعه‌داران،‭ ‬سکه‌های‭ ‬تاریخی‭ ‬شناسایی‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬نمایش‭ ‬درآمد‭.

‬در‭ ‬سال‭ ‬۱۳۵۲‭ ‬هجری‭ ‬خورشیدی‭ ‬موزه‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬رسمی‭ ‬افتتاح شد.

طراح‭ ‬ساختمان‭ ‬ادارات‭ ‬مرکزی‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬هوشنگ‭ ‬سیحون‭ ‬است‭.

هم‌چنان‭ ‬که‭ ‬غرق‭ ‬در‭ ‬مشاهده‭ ‬سکه‌ها‭ ‬و‭ ‬توضیحات‭ ‬فنی‭ ‬خانم‭ ‬فروغیان‭ ‬بودیم،‭ ‬متوجه‭ ‬شدیم‭ ‬این‌ها‭ ‬تنها‭ ‬تعداد‭ ‬بسیار‭ ‬محدودی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬نمایش‭ ‬درآمده‭ ‬است‭. ‬

موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬با‭ ‬داشتن‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬بیست‭ ‬هزار‭ ‬سکه،‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬مراکز‭ ‬مهم‭ ‬سکه‌شناسی‭ ‬جهان‭ ‬است.

مجموعه‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه،‭ ‬به‭ ‬لحاظ‭ ‬در‭ ‬برگیری‭ ‬سکه‌های‭ ‬نادر‭ ‬و‭ ‬شاخص‭ ‬در‭ ‬زمره‭ ‬جامع‌ترین‭ ‬موزه‌های‭ ‬دنیاست.

همچنین‭ ‬سالانه‭ ‬میزبان‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬گروه‌های‭ ‬دانش‌آموزی،‭ ‬دانشجویی،‭ ‬جهانگردان‭ ‬خارجی‭ ‬‬است‭.‬

‬اولین‭ ‬سکه‭ ‬ضرب‭ ‬شده‭ ‬در‭ ‬آسیای‭ ‬صغیر (‬ترکیه) ‬با ‬قدمت‭ ‬حدود‭ ‬۸‭ ‬قرن‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬میلاد‭ ‬در‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬به‭ ‬نمایش‭ ‬درآمده‭ ‬است‭.‬

گالری‭ ‬سکه‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬بازدیدکنندگان‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬سیر‭ ‬تکامل‭ ‬و‭ ‬تحول‭ ‬سکه‌ها‭ ‬از‭ ‬شروع‭ ‬مبادلات‭ ‬قبل‭ ‬از‭ ‬کشف‭ ‬فلز،‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬شبه‭ ‬پول‌ها‭ ‬و‭ ‬حلقه‌های‭ ‬مبادلاتی،‭ ‬نخستین‭ ‬سکه‌های‭ ‬ضرب‭ ‬شده‭ ‬آشنا‭ ‬می‌کند‭. ‬

موزه بانک سپه

این‭ ‬سکه‌ها‭ ‬چه‌گونه‭ ‬گردآوردی‭ ‬شده‌اند؟‭ ‬

خانم‭ ‬فروغیان‭ ‬درباره‭ ‬نحوه‭ ‬گردآوری‭ ‬سکه‌ها‭ ‬یادآوری‭ ‬می‌کند‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬طی‭ ‬نیم‭ ‬قرن‭ ‬برخی‭ ‬از‭ ‬دانش‌پژوهان‭ ‬و‭ ‬فرزانگان‭ ‬برای‭ ‬گردآوری‭ ‬و‭ ‬شناسایی‭ ‬این‭ ‬مجموعه‭ ‬کوشش‌هایی‭ ‬را‭ ‬آغاز‭ ‬نمودند،‭ ‬زنده‌یاد‭ ‬محمد‭ ‬مشیری‭ ‬مورخ‭ ‬و‭ ‬سکه‌شناس،‭ ‬با‭ ‬اطلاع‌رسانی‭ ‬به‭ ‬موقع‭ ‬به‭ ‬مسئولان‭ ‬دولت‭ ‬در‭ ‬گذشته،‭ ‬باعث‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬خروج‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬پنج‭ ‬هزار‭ ‬سکه‭ ‬ارزشمند‭ ‬و‭ ‬تاریخی‭ ‬ایران‭ ‬شد،‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬همان‭ ‬زمان‭ ‬ایده‭ ‬تشکیل‭ ‬موزه‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بانک‭ ‬شکل‭ ‬گرفت‭.‬

آثار هنرمندان در موزه بانک سپه

بیش‭ ‬از۵۰‭ ‬عدد‭ ‬تابلو‭ ‬از‭ ‬نقاشان‭ ‬معاصر‭ ‬ایران‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬دوره‭ ‬پهلوی‭ ‬دوم‭ ‬و‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬انقلاب،‭ ‬از‭ ‬هنرمندان‭ ‬خریداری‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

خانم‭ ‬فروغیان‭ ‬توضیحاتی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬ارتباط‭ ‬با‭ ‬تابلوها‭ ‬ارائه‭ ‬می‌دهد: ‬

در گالری‭ ‬نقاشی‭ ‬موزه،‭ ‬تابلوهای‭ ‬زیبایی‭ ‬از‭ ‬نقاشان‭ ‬مشهور‭ ‬ایران‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭.

‬اولین‭ ‬تابلو‭ ‬متعلق‭ ‬است‭ ‬به‭ ‬سهراب‭ ‬سپهری‭ ‬با‭ ‬سبک‭ ‬سوررئالیسم.

 ‬سهراب‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬پیشکسوت‭ ‬این‭ ‬سبک‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬می‌شناسند‭.‬

تابلو‭ ‬دیگر‭ ‬از‭ ‬ایران‭ ‬درودی‭ ‬نقاش‭ ‬برجسته‭ ‬ایرانی،‭ ‬منتقد‭ ‬هنری‭ ‬و‭ ‬استاد‭ ‬دانشگاه‭ ‬رشته‭ ‬تاریخ‭ ‬هنر‭ ‬است‭. ‬

درودی‭ ‬پیرو‭ ‬مکتب‭ ‬فراواقع‌گرایی (‬سوررئالیسم) ‬است‭.‬

نقاشی سهراب سپهری
یکی از نقاشی‌های سهراب سپهری در موزه سکه بانک سپه

آثاری‭ ‬از‭ ‬صادق‭ ‬تبریزی‭ ‬خوشنویس‭ ‬ایرانی‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬پیشروان‭ ‬سبک‭ ‬نقاشی‌خط‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬چشم‭ ‬می‌خورد‭. ‬

تبریزی‭ ‬از‭ ‬پیشگامان‭ ‬مکتب‭ ‬سقاخانه‭ ‬شمرده‭ ‬می‌شود‭. ‬

او‭ ‬آفریننده‭ ‬نخستین‭ ‬نشان‭ ‬رسمی‭ ‬جمهوری‭ ‬اسلامی‭ ‬ایران‭ ‬بود‭.

‬اثر‭ ‬محسن‭ ‬سهیلی‭ ‬از‭ ‬شاگردان‭ ‬مستقیم‭ ‬کمال‭ ‬الملک از آثار شاخص موزه است.

هم‌چنین‭ ‬تابلوهایی‭ ‬از‭ ‬رضا‭ ‬مافی،‭ ‬خوشنویس‭ ‬صاحب‌نام،‭ ‬سید‭ ‬محمد‭ ‬احصایی‭ ‬و‭ ‬‬ناصر‭ ‬اویسی‭ ‬نقاش‭ ‬ایرانی‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬فعالان‭ ‬مکتب‭ ‬سقاخانه‭ ‬بر‭ ‬روی‭ ‬دیوار‭ ‬جا‭ ‬خوش‭ ‬کرده‌اند‭.‬

پس‭ ‬از‭ ‬مشاهده‭ ‬تابلوها‭،‬ خانم‭ ‬فروغیان‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سمت‭ ‬آثاری‭ ‬دیگر‭ ‬هدایت‭ ‬می‌کند.

بانک‭ ‬سپه‭ ‬اولین‭ ‬بانک‭ ‬با‭ ‬سرمایه‭ ‬ایرانی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬اردیبهشت‭ ‬سال‭ ‬۱۳۰۴‭  ‬تاسیس‭ ‬شد.

 ‬در‭ ‬۲۴‭ ‬اسفند‭ ‬۱۳۰۴‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬رسمی‭ ‬اولین‭ ‬شعبه‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬شهر‭ ‬رشت‭ ‬دایر‭ ‬گشت‭. ‬

در‭ ‬روزهای‭ ‬تعطیلات‭ ‬نوروزی‭ ‬که‭ ‬تهران‭ ‬معمولا‭ ‬خلوت‭ ‬است‭ ‬بازدید‭ ‬از‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬قلم‭ ‬نیاندازید‭.‬

نشانی‭ ‬موزه‭ ‬بانک‭ ‬سپه‭:  ‬میدان‭ ‬امام‌خمینی،‭ ‬طبقه‭ ‬همکف‭ ‬ساختمان‭ ‬ادارات‭ ‬مرکزی‭ ‬بانک‭ ‬سپه

متن کامل این گزارش را در هفتاد و ششمین شماره از ماهنامه سفر بخوانید.

موزه بانک سپه
همراه با خانم فروغیان کارشناس و بابک صدری مدیر موزه بانک سپه
سوال خود را بپرسید
ارسال از طریق واتساپ