زهرا لاریجانی
کارشناس گردشگری خوراک
در پی جنگ ۱۲ روزه اخیر در ایران که زیرساخت‌ها، امنیت روانی و صنعت گردشگری را با چالش مواجه کرد، احیای دوباره این صنعت نیازمند راهکارهایی نوین و بومی است. یکی از مؤثرترین این راهکارها، بهره‌گیری از گردشگری خوراک به عنوان شاخه‌ای از گردشگری فرهنگی است که می‌تواند نقش حیاتی در جذب گردشگران و بازسازی برند ملی ایفا کند.
گردشگری خوراک برخلاف بسیاری از اشکال گردشگری، وابستگی کمی به زیرساخت‌های فیزیکی دارد و از ظرفیت‌های فرهنگی، اقلیمی و انسانی مناطق مختلف کشور بهره می‌برد. در شرایط پساجنگ، که جامعه نیازمند بازسازی روحیه و ایجاد امید اجتماعی است، غذا می‌تواند نمادی از صلح، همدلی و هویت فرهنگی باشد.
ایران با تنوع گسترده‌ای از غذاهای محلی، آیین‌های سنتی، و تجربه‌های بومی، زمینه‌ای غنی برای توسعه گردشگری خوراک دارد. برگزاری جشنواره‌های خوراک، بازارچه‌های محلی، کارگاه‌های آشپزی و تورهای غذا‌محور می‌توانند بسترهایی برای تعامل گردشگران با جوامع میزبان و احیای نشاط اجتماعی فراهم سازند.
از سوی دیگر، حمایت از زنان روستایی و فعالان بومی در تولید خوراک، طراحی مسیرهای خوراک در استان‌های امن، و تبلیغات هدفمند در شبکه‌های اجتماعی از جمله راهکارهای پیشنهادی برای توسعه این نوع گردشگری هستند.
تجربه کشورهایی نظیر لبنان، بوسنی و گرجستان نشان داده که تمرکز بر غذا پس از بحران‌های جنگی، نه‌تنها به بازسازی اقتصادی بلکه به ارتقای تصویر ملی و بهبود روحیه مردم منجر شده است.
در حال حاضر نیز برنامه‌ریزی‌هایی برای برگزاری جشنواره‌های مشترک خوراک و فرهنگ با کشورهای منطقه مانند تاجیکستان، ترکمنستان، پاکستان، ترکیه و عمان در حال انجام است. این همکاری‌ها می‌تواند ضمن تقویت دیپلماسی غذایی، زمینه‌ساز گسترش گردشگری منطقه‌ای و ارتقای جایگاه ایران در گردشگری فرهنگی باشد.
به‌طور کلی، گردشگری خوراک با بهره‌گیری از ظرفیت‌های درون‌زا، نقش محرک و درمان‌گر در دوران پساجنگ دارد؛ عاملی برای ترمیم روانی جامعه، رونق اقتصادی و بازسازی چهره بین‌المللی ایران.