در پی بسته شدن ناگهانی حریم هوایی ایران از تاریخ ۲۳ خردادماه بهدنبال تشدید تنشهای نظامی با اسرائیل، صنعت گردشگری کشور با بحرانی بیسابقه مواجه شده است. ا
ین تعطیلی که همزمان با تعطیلات عید غدیر و آغاز فصل پرتردد تابستانی اتفاق افتاد، به لغو و اختلال در صدها پرواز داخلی و خارجی منجر شد و زنجیرهای از چالشها را برای آژانسهای مسافرتی، ایرلاینها و مهمتر از همه مسافران بهوجود آورد.
امیرپویان رفیعیشاد، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی تهران، در گفتوگویی اختصاصی با ماهنامه صنعت حملونقل، شرایط کنونی را «ضربهای مهلک بر پیکر نحیف گردشگری» توصیف کرده و میگوید: «همزمانی این بحران با تعطیلات، صنعت را به مرز فروپاشی کشاند.» وی به شدت از بخشنامههای غیرکارشناسی وزارت میراث فرهنگی و سازمان هواپیمایی کشور انتقاد کرد که بدون توجه به شرایط واقعی، بازپرداخت کامل وجوه بلیت را الزامی اعلام کردند، در حالی که بیشتر هزینهها پیشتر به ایرلاینها و کارگزاران خارجی پرداخت شده بود و امکان بازگشت آن وجود نداشت.
رفیعیشاد مثال میزند: «پروازی مانند تهران-بانکوک که از طریق ایرلاین خارجی ادامه مییافت، مشمول سیاست استرداد نبود و خارجیها نیز پولی بازنگرداندند. در نتیجه دفاتر در تلهای گرفتار شدهاند که نه پولی دارند، نه رضایت مشتری.» او همچنین به اسکان اضطراری مسافران در شهرهای مختلف ایران و دیگر کشورها اشاره کرد و افزود: «این اقدامات، بار سنگینی مالی و روانی بر دوش دفاتر گذاشت بدون هیچ پشتوانهای از دولت.»
او فضای حاکم بر آژانسها را بسیار سنگین و پرتنش توصیف کرد و گفت: «در حالی که مسافر فقط آژانس را مسئول میداند، مسئولان در عمل سکوت کردهاند. ما باید پاسخگو باشیم اما ابزار لازم را نداریم.» رفیعیشاد از ارسال نامهای به وزیر میراث فرهنگی خبر داد اما به تجربههای گذشته اشاره کرد که «این نامهها اغلب بیپاسخ ماندهاند و نتیجهای حاصل نشده است.»
از نظر او، این بحران یک زنگ هشدار برای ضرورت ایجاد صندوق حمایتی گردشگری است. او پیشنهاد میدهد بخشی از عوارض خروج از کشور صرف این صندوق شود تا در زمان بحران، تکیهگاه صنعت باشد. رفیعیشاد تاکید میکند: «یک ماه از دست رفته در تابستان، یعنی از بین رفتن یکچهارم بازار سالانه ما. در شرایطی که حتی فروش جدید هم متوقف شده، ارائه اعتبار بهجای پول نقد از سوی ایرلاینها بیمعنی است.»
او همچنین هشدار داد که ترس، ناامنی روانی و ایرانهراسی بینالمللی روند احیای گردشگری را با شیبی کند و دشوار مواجه خواهد کرد. او میگوید: «گردشگری در ایران تا زمانی که ثبات اقتصادی و امنیت برقرار نباشد، نمیتواند جان بگیرد.»
در نهایت، رفیعیشاد خواستار درک عمق بحران و اقدام فوری از سوی مسئولان شد. به باور او، اگر تصمیمگیری کارشناسانه و حمایت ساختاری در کار نباشد، صنعت گردشگری ایران در برابر بحرانهای بعدی، توانی برای ایستادگی نخواهد داشت.